Η συγχώρεση αφορά πράξεις που δεν έπρεπε να γίνουν και δεν μπορούμε να τις ξεχάσουμε . Η συγχώρεση αφορά το ασυγχώρητο. Εκείνος που συγχωρεί δεν ξεχνά , δεν εγκρίνει την πράξη που έγινε ούτε θα την εγκρίνει στο μέλλον .Θεωρεί το θύτη υπεύθυνο , αλλά η τραυματική του μνήμη επουλώνεται , όταν παρέχει στον ένοχο τη δυνατότητα να κάνει μια νέα αρχή.
Αυτό που συμβαίνει συναισθηματικά είναι ότι ο πληγωμένος: α)απαγκιστρώνεται από το θυμό, τη απογοήτευση ,τη θλίψη και το φόβο που κρύβει μέσα του ,β) παραιτείται από την εκδίκηση , γ) αμβλύνεται η μνησικακία του, δ) παρατηρεί τον θύτη υπό ένα καινούργιο φως ,ε) τοποθετεί τον ίδιο τον εαυτό του σε ένα καινούργιο πλαίσιο. Δεν νοείται συγχώρεση χωρίς μείωση του θυμού. Η τραυματική μνήμη επουλώνεται , αλλά δεν εξαφανίζεται ποτέ
....Γλυκιά νοσταλγία για το τότε, καημός γι' αυτό που δεν υπάρχει πια , χαρά που ξαναβρήκε μια απ' τις ρίζες της, θλίψη για όλα τα πρόσωπα που λείπουν , θυμό γι' αυτούς που σκότωσαν τον πατέρα της και πήραν τα υπάρχοντά τους, ευγνωμοσύνη που βρήκε την παλιά της εστία. Αλλά νιώθει και το αίσθημα της στέρησης , γιατί η ξεθωριασμένη θύμηση για το σπίτι της επανήλθε απότομα ,ζευγαρωμένη με τον πόνο που ξυπνά ,όταν κάτι που αισθανόμαστε πολύ δικό μας ζωντανεύει στον μέσα μας κόσμο ,για να το χάσουμε την επόμενη στιγμή στον έξω κόσμο- της πραγματικότητας. Είναι ο πόνος για την απόσταση που μας χωρίζει από κάτι που μας είναι πολύ οικείο, αλλά που συνάμα δεν μας ανήκει πια. Όπως όταν συναντάμε έναν παλιό αγαπημένο που δεν ξεχάσαμε ποτέ, αλλά που κι αυτός και εμείς είμαστε δεμένοι με άλλους πια.
Η συγκάλυψη της αλήθειας διαπιστώνεται σ' αυτά που δε λέγονται .Δεν υπάρχει μόνο η μνήμη ,αλλά και η λήθη, και κάθε οικογένεια έχει τα μυστικά της, τα οποία είτε δεν αποκαλύπτει είτε έχει απωθήσει στην αφάνεια.
Η μνήμη δεν είναι χαλί υφασμένο που μπορεί να ξετυλιχτεί όποτε τη χρειαζόμαστε ,να ξανατυλιχτεί και να μπει στην ναφθαλίνη, όταν δεν χρησιμοποιείται. Μπορεί να παρομοιαστεί με ένα υφαντό που κατασκευάζεται με στημόνι και υφάδι: το σχέδιό του αντιστοιχεί σε μια ιστορία και διαφοροποιείται κάθε φορά που κάποιος τη διηγείται ή την αναπολεί. Μιλάμε λοιπόν για ανακατασκευή , όχι για ξετύλιγμα της μνήμης.
Σε κάθε μικρή ή μεγάλη ευκαιρία που μου παρουσιάζεται δεν παύω να διακηρύττω και να ομιλώ για την μικρασιατική γη των πατέρων μας. Τι κι αν γεννήθηκα στη Θερμή της Λέσβου; Είμαι Μικρασιάτισσα. Είμαι ο σπόρος που κυοφορήθηκε μες στα αγιασμένα χώματα της Γης αυτής της Επαγγελίας, της ποτισμένης με ιδρώτα και αίμα ελληνικό , της σπαρμένης από τα ιερά κόκκαλα χιλιάδων μαρτύρων και ηρώων. Είμαι από τη γη που έκρυψε στα έγκατά της τόσα κορμιά αδικοσκοτωμένων Ελλήνων .Έζησα το δρόμο της προσφυγιάς και του ξεριζωμού. Στην πραγματικότητα δεν το έζησα εγώ αυτό αλλά οι γονείς μου. Μνήμες δικές μου δεν έχω εγώ ,χαμένε Παράδεισε. Μα έχεις βιώσει μέσα μου από τις μνήμες των δικών μου. Και σαν αναρωτιέμαι ποια είναι η αληθινή πατρίδα μου, μαγνητικά η σκέψη μου με τραβά κοντά σου...
Η συγκάλυψη της αλήθειας διαπιστώνεται σ' αυτά που δε λέγονται .Δεν υπάρχει μόνο η μνήμη ,αλλά και η λήθη, και κάθε οικογένεια έχει τα μυστικά της, τα οποία είτε δεν αποκαλύπτει είτε έχει απωθήσει στην αφάνεια.
Η μνήμη δεν είναι χαλί υφασμένο που μπορεί να ξετυλιχτεί όποτε τη χρειαζόμαστε ,να ξανατυλιχτεί και να μπει στην ναφθαλίνη, όταν δεν χρησιμοποιείται. Μπορεί να παρομοιαστεί με ένα υφαντό που κατασκευάζεται με στημόνι και υφάδι: το σχέδιό του αντιστοιχεί σε μια ιστορία και διαφοροποιείται κάθε φορά που κάποιος τη διηγείται ή την αναπολεί. Μιλάμε λοιπόν για ανακατασκευή , όχι για ξετύλιγμα της μνήμης.
Σε κάθε μικρή ή μεγάλη ευκαιρία που μου παρουσιάζεται δεν παύω να διακηρύττω και να ομιλώ για την μικρασιατική γη των πατέρων μας. Τι κι αν γεννήθηκα στη Θερμή της Λέσβου; Είμαι Μικρασιάτισσα. Είμαι ο σπόρος που κυοφορήθηκε μες στα αγιασμένα χώματα της Γης αυτής της Επαγγελίας, της ποτισμένης με ιδρώτα και αίμα ελληνικό , της σπαρμένης από τα ιερά κόκκαλα χιλιάδων μαρτύρων και ηρώων. Είμαι από τη γη που έκρυψε στα έγκατά της τόσα κορμιά αδικοσκοτωμένων Ελλήνων .Έζησα το δρόμο της προσφυγιάς και του ξεριζωμού. Στην πραγματικότητα δεν το έζησα εγώ αυτό αλλά οι γονείς μου. Μνήμες δικές μου δεν έχω εγώ ,χαμένε Παράδεισε. Μα έχεις βιώσει μέσα μου από τις μνήμες των δικών μου. Και σαν αναρωτιέμαι ποια είναι η αληθινή πατρίδα μου, μαγνητικά η σκέψη μου με τραβά κοντά σου...
Πριν δυο χρόνια στα πράγματα της γιαγιάς μου βρήκα ένα χειρόγραφο –οικογενειακό κειμήλιο. Είναι μια σύντομη
ομιλία που είχε ετοιμάσει, για να εκφωνήσει
στα αποκαλυπτήρια του χάλκινου γλυπτού για τη Μικρασιάτισσα μάνα, που το 1984 στήθηκε στο παλιό λιμάνι της Απάνω Σκάλας , στη
Μυτιλήνη, εκεί όπου ξεμπάρκαραν οι κουρελιασμένοι πρόσφυγες το 1922. Όμως το
πρόγραμμα ήταν γεμάτο ομιλίες ντόπιων
και άλλων επισήμων και η ομιλία που είχε ετοιμάσει η γιαγιά μου δε ‘’χωρούσε’’.
Η ομιλία της δεν έγινε δεκτή ,γιατί δεν είχε φροντίσει να την προαναγγείλει
νωρίτερα στους διοργανωτές. Σε όλη αυτή την ωραία εκδήλωση δεν είχε μιλήσει
καμία γυναίκα, και μάλιστα παθούσα. Προσπάθησε να πλησιάσει το Δεσπότη , μα ο
κύκλος ήταν κλειστός… Πρόκειται για κάτι
σπαρακτικό, γιατί όπως ακριβώς η γιαγιά
μου αποκλείστηκε από το να μιλήσει για το ίδιο της το πεπρωμένο, έτσι
αποκλεισμένοι ήταν και παραμένουν τόσοι
και τόσοι άλλοι πρόσφυγες όχι μόνο από εκδηλώσεις και τελετές ,αλλά από τις αίθουσες
όπου πίσω από τις κλειστές τους πόρτες συνεδριάζουν κομψοί πολιτικοί και
διπλωμάτες σχεδιάζοντας το μέλλον τους στο χάρτη και στην ιστορία.
